2020 (nr 81 november) Je reislust voor de voeten lopen.

Je reislust voor de voeten lopen.


M.d.B. olieverf op linnen, 40 x 60 cm

Lastig, om onderhoudend te verhalen over schilderen, wanneer de wereld op z’n kop staat door de ingrijpende gevolgen van het rondwarende virus. Het leven wordt klein, althans dat is de bedoeling: NIET erop uit. In plaats van zoeken naar wat er allemaal nog nèt wel kan en mag, is het overduidelijk beter je nu even te voegen, en niet de letter maar de intentie van al die maatregelen als leidraad te nemen.

Ik was fijn op dreef met het schrijven van een snedig stukje hierover, maar bij herlezing dacht ik: nee, doe maar niet. Het is meer van hetzelfde, we weten alles al over Willem, Frans, Donald…en hoe grappig is domheid en respectloos gedrag eigenlijk?

In plaats daarvan een fragment uit het gedicht ‘Spartaans’ van Leonard Nolens:

Sluit de ramen.
Vergrendel de voordeur.
Verbrand de krant.

En blijf. Blijf hier. En loop in huis
je vluchtgedrag, je reislust voor de voeten.
Dat gindse gedoe ruïneert je spartaanse verveling. 

Dit knipseltje bewaar ik al jaren, ik denk omdat ik graag wegga;-) Zo prachtig gezegd.

Het portret boven aan deze brief heb ik geschilderd van de ‘winnaar’ van mijn verjaardagsactie uit mijn vorige brief. Ze was de eerste die reageerde, met een persoonlijk verhaal en mooie leestips. Marlous is zelfstandig reisadviseur en heeft het zwaar te verduren in deze corona-tijd, waarin we allemaal onze reislust voor de voeten moeten lopen.

Ik wil ook graag alle anderen bedanken die reageerden, met tips, podcasts en filmpjes etc. Heel fijn, die respons. Eén reactie licht ik er nu uit; ik ben onder de indruk van haar en van haar werk: Gaby Bovelander. De tip kwam van haar biograaf, waarvoor nogmaals dank. Ik hoop dat jullie net als ik genieten van dit stukje documentaire. Klik hier. ‘Tekenen is de basis van alles’, zegt Gaby. Eens! Als je meer informatie over haar wilt klik hier

Tot slot attendeer ik je graag op een podcast waarin de illustrator Guida Joseph wordt geïnterviewd door Gijs Groenteman (klik hier of zoek ‘m op in je podcastapp). Als je dit beluisterd hebt, dan wil je haar boek (of graphic memoir, moet ik zeggen) lezen en bekijken. De rode draad, heet het, en het is indrukwekkend en ontroerend.

Lieve mensen, wat is er oneindig veel waar je je door kunt laten verrijken. Ik kom er voorlopig niet aan toe, aan die spartaanse verveling…
Groet,
Willy

2020 (nr 80 oktober) Go with the flow

Go with the flow.


Uit de serie kunstkoopjes onder de € 100,=  is dit schilderijtje te koop, olieverf op board, 13 x 18 cm met lijstje.

Hoe werkt dat in je hoofd en lichaam, wanneer je schildert? Je moet van alles doen en laten tegelijk.

Er is de techniek, daar begint het natuurlijk mee. Verf mengen, kleuren aanmaken, daarvoor heb je kennis nodig, en ook kleurgevoel. Je kunt leren welke combinaties van kleuren een goede huidskleur geven, maar je moet in een concrete situatie heel erg goed kijken naar je model om vast te stellen of het daar op die wang donkerder of lichter is, kouder of warmer, intenser van kleur, of kan je juist beter afblussen? Staat niet in de boeken. Het is uiteindelijk jouw interpretatie op het doek van hetgeen je in de ruimte voor je ziet.

En dat is ontzettend spannend! Iedere keer weer, het verveelt nooit. Daar verbaas ik me wel eens over, dat dat blijft. Het moment dat je je voorbereidingen op orde hebt, alle benodigdheden staan klaar, jijzelf in de startblokken; en dan gaan! Als een sporter. Alles is nog mogelijk, er is nog niets verkloot, en je voelt de opwinding om wat je tot stand wilt brengen. Maar als je alleen met dat gewenste resultaat bezig bent lukt het zéker niet.

Je moet vol zijn, en leeg tegelijk. Opgeladen èn ontspannen. Honderd procent geconcentreerd zijn en tegelijk alle gedachten loslaten. Je moet doen wat je ziet, niet wat je weet, maar toch ook wel weer weten wat je doet. Het is een idiote paradox: niet nadenken maar wel je ervaring en kennis gericht inzetten. Dat is wat ik bedoel met: hoe werkt dat toch? Hoe kan je niet en wel nadenken tegelijkertijd? Heb je daar eigenlijk zelf wel invloed op? En hoe dan? De discussie over de vrije wil raakt hieraan. En wat er inmiddels bekend is over het fenomeen ‘flow’. De psycholoog en wetenschapper Csikszentmihalyi noemt dat de optimale ervaring. En je eigen verwachtingen managen, daarmee heeft het ook te maken.

Voor wie dit allemaal net als ik interessant vindt, hieronder een paar gouweouwe lees-, luister- en kijktips. Mijn coronaproof cadeautje aan jullie omdat ik deze maand 60 word. En vanwege dit heuglijke feit heb ik verder een eenmalige verjaardagsactie bedacht. Kijk daarvoor hiernaast in de agenda en klik even door.

Ik hoop van harte dat we met zijn allen binnenkort weer kunnen feesten en vieren en samenzijn, maar tot die tijd: pak een kop koffie of thee, geniet van de kennis hieronder en doe er je voordeel mee.

boeken
Ab Dijksterhuis, Het slimme onbewuste.
Denken met gevoel.
Mihaly Csikszentmihalyi, Flow.
Psychologie van de optimale ervaring.
Dick Swaab, Ons creatieve brein
Hoe mens en wereld elkaar maken.

podcasts
Beluister de zevendelige podcastserie door Dick Swaab over Ons creatieve brein. klik hier
Kunststof, een radioprogramma voor kunstliefhebbers, heel breed, zitten mooie uitzendingen tussen. klik hier
Kunst is lang (en het leven kort), een interviewprogramma ism Mister Motley klik hier 
Marathoninterviews van drie uur, met bijzondere gasten, ook heel divers  klik hier

video’s
Neurowetenschapper Anil Seth over hoe je brein een bewuste ervaring genereert klik hier
Filosoof Bas Haring over de vrije wil klik hier
Donald Hoffman over of we de realiteit zien zoals die is klik hier 
Groet,
Willy

2020 (nr 79 september) Two of a kind.

Two of a kind.

In mijn vorig brief beschreef ik de uitdaging om een lunch in de open lucht met 26 gasten real time in verf vast te leggen. Spannend en geweldig om te doen. Uiteindelijk heb ik twee schilderijen gemaakt.

Eén redelijk realistisch, met herkenbare personen in de werkelijke omgeving.


olieverf op doek, 100 x 80 cm

En éen als impressie (of expressie?) van het samenzijn, abstracter.


olieverf op doek, 100 x 80 cm

Ik ben heel benieuwd welk schilderij jouw voorkeur heeft. En waarom. Wat je er überhaupt van vindt. Mail me dat graag.

En wat superleuk is: ze zijn allebéi gekocht!
En ook: het volgende etentje dient zich al aan, weliswaar met een kleiner gezelschap, maar evengoed weer een fijne klus.

Groet,
Willy

PS.1
De leden van de Zwolse kunstenaarsvereniging “Palet” exposeren in de Grote Kerk in Zwolle (Het Academiehuis) van 2 tot en met 19 september. Deze Zomertentoonstelling is ruim van opzet (de coronaregels worden uiteraard in acht genomen). Heel fijn om weer werk te kunnen laten zien. Je bent van harte welkom. Als je me daar wilt treffen: ik ben er in ieder geval a.s. donderdag van 16.00 tot 17.00 uur en op woensdagmiddag 9 september van 14.00 tot 17.00 uur. Zie ook hiernaast in de agenda. 

PS.2
Voor wie de laatste jaren ook verslingerd is geraakt aan het beluisteren van podcasts – ideaal tijdens die dagelijkse 10.000 stappen 😉  heb ik een tip: een interview van Siegfried Woldhek door Gijs Groenteman (klik hier, of zoek in je podcast-app op je smartphone). Relaxte man, die Woldhek, en een fantastische tekenaar/schilder natuurlijk. Heb jaren geleden een workshop bij hem gevolgd (aanrader!) en van hem geleerd (hij zegt het nu ook weer in het interview) dat een portret altijd over drie mensen gaat: degene die geportretteerd wordt, de maker en de kijker. Zo is het -en dat maakt het schilderen van een portret direct 2/3 makkelijker 😉
Er is nog plaats voor 1 deelnemer bij de workshop portretschilderen in mijn atelier op 12 sept. Zie hiernaast in de agenda.

2020 (nr 78 augustus) A different kettle of fish.

Een zomerse dag, een feestelijke lunch, leuke mensen in een prachtige omgeving. En dat dan vastleggen in verf. Welke schilder zegt nee tegen zo’n uitdaging?

Natuurlijk had ik bedacht dat die 26 gasten zouden bewegen, eten, drinken, praten, opstaan en ergens anders zouden gaan zitten. Maar ach, hoe vaak heb ik al niet plein air geschilderd in allerlei omstandigheden? Midden tussen de drommen toeristen in centrum Amsterdam, in wind en regen aan de Noordzee, tussen de muggen en mieren in het verzengend hete Toscaanse heuvelland. Nou dan. Gewoon doen dus. En er achter komen dat dit wel a different kettle of fish is.


Die beweeglijkheid blijkt nog niet eens het grootste probleem, veel lastiger is dat je nergens goed zicht hebt. Als je met je ezel aan de kopse kant van zo’n lange tafel staat, zit iedereen achter elkaar en zie je alleen de voorste personen. Ga je iets schuin staan naar links of rechts, dan zie je alleen ruggen.

Maar hé, zelfs Renoir schilderde zijn ‘Lunch van de roeiers’ uiteindelijk grotendeels in zijn atelier (ruim een jaar werkte hij er aan), waar vrienden en bekenden in alle rust voor hem als roeiers poseerden… Is dat vals spelen? Of gewoon een slimme zet? Ik ben in ieder geval nu voor deze opdracht in mijn atelier aan het werk met alles wat ik verzameld heb: de zegen van Renoir, de sensatie van de beleving van die dag in mij opgeslagen, mijn op locatie geschilderde opzet, plus een aantal foto’s, die ik heb geprint en geknipt en geplakt tot een compositie waar ik iets mee kan.

In mijn volgende brief laat ik je de resultaten zien.
Voor nu deel ik graag mijn ervaring in de vorm van een aantal praktische tips voor de schilders die zich uitgedaagd voelen:

1. Bedenk dat je buiten niet verder komt dan het schilderen van een impressie. Kies een paar mensen uit die je herkenbaar schildert, de overigen worden toetsjes en vlakjes en kleur zonder specifieke vorm.
2. Gebruik een atelierezel i.p.v. een veldezel.
3. Plaats twee doeken van hetzelfde formaat op je ezel achter elkaar, zodat het licht niet door je doek schijnt (heb je gelijk een reservedoek).
4. Gebruik een groot formaat werktafel en neem ruim voldoende spullen mee (terpentine, oude lappen, klemmen etc.). Vergeet niet je spiegeltje en je venster (zonder ben je verloren) en een lange lat, voor richtingen, heel fijn om zo’n eindeloze tafel er met een snelle rechte lijn op te zetten.
6. Maak veel foto’s om daarmee in je atelier door te kunnen schilderen.
7. Begin uitgerust, kom (veel) vroeger dan de gasten om je werkplek in te richten, drink niet mee met het gezelschap 😉 en tot slot: enough is enough, stop als de energie op is.

‘Plein-air painting is not a spectator sport, and it’s not a team effort. It’s the discipline of discovering yourself as you try to unravel the magic.’ (Skip Whitcomb)

 

Groet,
Willy

PS. Er zijn nog een paar plekken om deel te nemen aan de workshops; beginner of gevorderde, je bent welkom. Zie de agenda hiernaast.

2020 (nr 77 juli) De vragen koesteren.

De vragen koesteren.


olieverf op paneel, 80 x 122 cm.

Onderstaand gedicht werd mij aangereikt en ik vind het prachtig. Daarom deel ik het graag met jullie. Het sluit mooi aan op mijn vorige brief over zoeken en vinden, waar ik veel reacties op kreeg. Die zoektocht hoort natuurlijk niet alleen bij mij. Er zijn meer mensen die veel en vaak vragen stellen, nadenken, zoeken naar antwoorden, sneller willen soms, dan het gaat. Maar men moet geduld hebben, de zomer komt alleen voor de geduldigen! Moeilijk, want ik voel urgentie, in plaats van eeuwigheid voor me. En toch, het laat zich niet afdwingen. Lees Rilke:

Ongestoorde ontwikkeling

Men moet de dingen
de eigen stille
ongestoorde ontwikkeling laten
die diep van binnen komt.
Die door niets gedwongen of versneld
kan worden.

Alles in het leven is groeien
en vormt zich,
rijpt zoals de boom,
die zijn sapstroom niet stuwt
en rustig in de lentestormen staat,
zonder de angst
dat er straks geen zomer zal komen.

Die zomer komt toch!
Maar slechts voor de geduldigen
die leven alsof de eeuwigheid voor hen ligt,
zorgeloos,
stil en weids.

Men moet geduld hebben
met onopgeloste zaken in het hart
en proberen de vragen zelf te koesteren
als gesloten kamers
en als boeken
die in een zeer vreemde taal geschreven zijn.

Het komt erop aan alles te leven.
Als je de vragen leeft,
leef je misschien langzaam maar zeker,
zonder het te merken,
op een goede dag
het antwoord in.

(Dit gedicht is postuum samengesteld aan de hand van een brief van Rainer Maria Rilke aan de dichter Franz Xaver Kappus)

 

Groet,
Willy

2020 (nr 76 juni) Aankomst ver en ver te zoeken

Productieve maanden zijn het, in mijn atelier; vanwege corona weinig afleiding. Dat betekent veel tijd om te experimenteren, oude niet-afgemaakte doeken aanpakken, nieuw werk opzetten, en dóórschilderen. Met daartussen ook momenten om te reflecteren: zitten en kijken naar mijn onderhanden werk. Ik stel mezelf vragen: waar valt mijn oog het eerst op, wat doen de kleuren met elkaar, klopt de compositie, hoe lopen de richtingen, hoe kan ik dat sterker maken, zit het tonaal goed in elkaar, waarom is het saai, wat moet er bij, of is er iets overbodig, waar kan het preciezer? Zelf vragen stellen is tot daar aan toe, zelf antwoorden geven is knap lastig, al mag ik alles zeggen 😉  Maar klòpt het ook, wat ik tegen mij zeg? Weet ik veel! Ik probeer ook maar gewoon mezelf vooruit te helpen. Hetgeen soms een averechts effect heeft.

En wanneer ik dan zo’n beetje alle poten onder mijn ezel vandaan heb gezaagd en weer eens op de bodem van de schilderput ben beland, eet ik een appeltje in de zon in de tuin van de oude ambachtsschool en bedenk dat het leven, ook wanneer het schilderen stagneert, zo ongelooflijk de moeite waard is. En dat deze eeuwige zoektocht kennelijk bij mij hoort.

Ik mijmer nog wat over de woorden van Rutger Kopland: ‘Wie wat vindt, heeft slecht gezocht.’
En over de laatste regels van het gedicht ‘Ruimtevrees’ van Marjoleine de Vos.
Ruimtevrees

Achter weilanden weiden, daar weer achter
dijken, zee en Zweden. Waar zou je heen?
De blik verliest je met zichzelf in ruimte
waar aankomst ver en ver te zoeken is.
Niet voor de woerd die plotseling en onbedaarlijk
groen het zonlicht en je oog in zwemt.
Kijk bij je voet, maant hij, waar speenkruid
bloeit, de lucht gespiegeld blauw is in het diep.
Voel warmte op je neus, zie ’t vroege blad
van vlier. Je keek te ver. Dat wat je zoekt is hier.

***
Helaas kan er -nog- niet realtime geëxposeerd worden. Wel heb ik mijn website bijgewerkt met nieuw werk, en ik nodig je van harte uit te kijken in mijn portfolio (klik hier). Je kunt ook een afspraak maken om in mijn atelier schilderijen te zien. Coronaproof. Bel of mail me, reacties zijn altijd welkom..
Groet,
Willy

2020 (nr 75 mei) Niet spreken met de piloot.


Corona-tijd, olieverf op doek, 40 x 50 cm.

In deze stilte-tijd pak ik af en toe een kunstboek uit mijn atelier, meestal gekocht na een expositie die ik geweldig vind. De realiteit is dat ik zo’n boek na aankoop thuis doorblader, vervolgens ergens neerleg omdat ik er nog verder in wil kijken, en uiteindelijk zet ik het dan vaak ongelezen in de kast. Soms pak ik het opnieuw om bepaalde schilderijen te bekijken of iets te laten zien tijdens een workshop. Maar nu ben ik sommige van die boeken echt aan het lezen, en dat is wel een aanrader. Niet om alles te onthouden en als een wandelende encyclopedie met feiten te kunnen strooien, maar om inzicht te krijgen in het werk en het leven van die persoon. Nog meer te genieten van wat gecreëerd is.

Het geeft natuurlijk niet op alle denkbare vragen antwoord. Toen Picasso werd gevraagd naar zijn theoretische uitgangspunten bij het maken van zijn kubistische werken antwoordde hij: ‘Spreken met de piloot is ten strengste verboden.’

Hij moest er niets van hebben, van dat getheoretiseer. Hij zei ook: ‘Als ik wist wat kunst was, zou ik het voor me houden.’ En bedankt!

Als je niet van lezen houdt, kan je ook documentaires en films kijken. Bijvoorbeeld ‘Krabbe zoekt Picasso’ is nog steeds te zien (klik hier). Die zoektocht is zeer de moeite waard om voor te gaan zitten, net als de series over Van Gogh, Gauguin en de lopende uitzendingen van ‘Krabbe zoekt Chagall’. Allemaal op NPOStart. .

Ik doe op deze manier ook ideeën op voor mijn eigen werk. Haal mezelf uit mijn comfortzone. Probeer van alles uit. Het in eenzaamheid en zonder afleiding gestaag doorwerken in mijn atelier komt het schilderen ten goede, merk ik. Dat dan wel.

Reacties zijn welkom, ik ben benieuwd hoe het jou vergaat in deze Corona-tijd.

Groet,
Willy

2020 (nr 74 april) Niets duurt voort behalve verandering.

Niets duurt voort behalve verandering.

Heraclitus (Grieks filosoof, 540 – 480 v. Chr.)


olieverf op paneel, detail..

Mijn brief van de vorige maand schreef ik in het kader van die prachtige one-liner van Jules Deelder: ‘De omgeving van de mens is de medemens’ (klik hier als je die na wilt lezen). Nog steeds helemaal mee eens, maar de realiteit ziet er anders uit nu. Zoveel mogelijk uit de buurt blijven van je medemens, is het devies.

Veel mensen zijn van slag. De situatie lijkt onwerkelijk. Eerst waren het nog verhalen, inmiddels gaat het ook om bekenden. Corona is ver weg en dichtbij.

Qua werk ploft – en niet alleen voor mij als zzp-er – de boel in elkaar. Heel jammer, de vaart zat er zo mooi in met verschillende portretopdrachten, workshops, modelschilder-afspraken, koop-en uitleenopties, en exposities op stapel. Ik zat fijn in de flow, genietend van wat er zoal op me afkwam. De agenda is leeg nu.

Stephen Hawking zei: Intelligence is the ability to adapt to change. 

Laten we ons zonder veel kabaal aanpassen aan de veranderde omstandigheden. Af en toe stilstaan bij de enorme impact die deze crisis heeft op het leven van sommigen. En, indachtig Jules Deelder: ons bekommeren om onze medemens.

Het goede nieuws is dat het erop lijkt dat dat iedereen aardig lukt.
Groet, Willy

PS.   En voor de schilders onder ons: die kwast oppakken en aan de slag!

PSS. En voor de zorgverleners en al die anderen die zich helemaal uit de naad werken nu: dankjewel! En sterkte!

2020 (nr 73 maart) De omgeving van de mens is de medemens.

De omgeving van de mens is de medemens.


olieverf op doek, 40 x 30 cm.

Ik wou dat ik dat bedacht had, maar het is van Jules Deelder. Hangt in Rotterdam op een pand aan de Nieuwe Binnenweg.

Dat wordt mijn schildersmotto de komende tijd. Eigenlijk is dit altijd een rode draad voor me geweest: het belang van in relatie zijn met je medemens. Daarin zit vervulling en verbondenheid. Waarmee ik niet zou durven beweren dat ik ieder medemens even leuk vind 😉 Maar wat moet je in je eentje, uit contact met medemensen, in een ‘onbewoonde’ wereld? Dan heb je dus gelijk over alles (saai!), word je niet gestimuleerd, nooit uitgedaagd, en leef je in je eigen vicieuze cirkels.

Juist de aanwezigheid en de invloed van andere mensen in je leven maken je leven zo de moeite waard. Humor, troost, stilte, competitie, erotiek, creativiteit; alles zou anders zijn als er geen medemensen waren om dat mee te beleven. En willen we niet allemaal gezien en erkend worden, in wie we zijn, wat we voelen, en hoe we ons best doen? Dat hoeft niet perse in het groot, kan gewoon in kleine kring. De mensen die zeggen: nee hoor, maakt mij niet uit, ik heb echt niemand nodig… Geloof jij dat?

Ingewikkeld is het natuurlijk soms ook, of frustrerend, als iemand zich zo anders uit of gedraagt dan jij, en je elkaar werkelijk niet (meer) begrijpt. En verschrikkelijk verdrietig, wanneer je dierbare mensen moet missen. Ook dan heb je medemensen nodig, niet voortdurend fysiek om je heen, maar wel de wetenschap dat ze er voor je zijn wanneer jij daar aan toe bent.

Hoe dan ook, het is -gelukkig- een waarheid als een koe: de omgeving van de mens is de medemens!

Dat ga je zien de komende tijd in mijn schilderijen.

Groet,

Willy

PS. Er is nog plaats in de workshop op 21 maart a.s.
Zie hiernaast in de agenda. 

2020 (nr 72 februari) Vriendenclubjes zijn het ergst.

Vriendenclubjes zijn het ergst.


Portretjes zussen M. olieverf op linnen, 40 x 50 cm.

Het blijft fijn, portretten schilderen. Naar de waarneming, zoals dat heet. Dus niet -uitsluitend- van een foto. De vertaalslag van 3-dimensionaal (het model in de ruimte) naar 2-dimensionaal (het doek, waarop het schilderij van die persoon) wil ik als schilder zelf maken. Dat aspect is juist heel spannend. Als je een foto na-schildert heeft de fotograaf die vertaling al gemaakt. Ik mis dan informatie, niet alleen in het beeld maar ook in sfeer en karakter: wie is die persoon die ik schilder? Iets daarvan wil je graag terugzien: een portret is meer dan een nageschilderde foto. Vind ik.

Naast het schilderen waren er de nodige activiteiten in januari jl. Er was de grote jaarlijkse Atelierverkoopdag in Doas. Druk bezocht. Fijn. Leuke gesprekken, nieuwe opdrachten, goede verkoop, doorstroming, reuring, bekendheid. Dank aan alle bezoekers.

Ook zeer geslaagd waren de workshops en inloopateliers van de afgelopen tijd. Hier een paar foto’s.

   

   
Misschien heb je zin om ook eens een keer met je gezin of met een paar vrienden een workshop schilderen te volgen. Dat kan op afspraak en op maat. Klik hier voor meer informatie.

Daarentegen: ‘vriendenclubs zijn het ergst’, zegt Rob van Koningsbruggen in de documentaire die zeer de moeite waard is om voor te gaan zitten (ca.15 min, zie hiernaast in de agenda voor de link). ‘Als je in vriendenclubs verzeild raakt, dan ben je als kunstenaar verloren.’ En uitspraken als: ‘Een goed schilderij, daar zit altijd licht in.’ En: ‘Een schilderij moet kunnen rijpen en rotten.’

Tot slot nog iets heel anders. Zondag as. 9/2 ga ik naar een bijzonder diner: een denkdiner, georganiseerd door een filosoof die ook beeldend kunstenaar is (of andersom?). De vraag die centraal zal staan: hoe leef je een goed leven? Ik ben heel benieuwd wat dit samenzijn gaat brengen. Er is nog plaats, dus als je er bij wilt zijn klik hier voor meer informatie en aanmelding.

Groet,

Willy

PS.
zaterdag 8 februari inloopatelier met model Ilse.
Zie de agenda voor meer informatie.